Bregeth Bach (1 October 2017)

I have said before that I am a fan of the Apostle Paul and his writings.  In a previous life, I loved teaching his letters to my students and getting them to look at and behind his writings. We never stop to think really that we are reading out loud someone else’s correspondence.

Paul’s letter to the church at Philippi is a joyful one. Even though Paul writes from prison in Rome, the letter is seasoned with joy.

The part of the letter we have heard read is from an early Christian song. From the words ‘Christ Jesus’ to ‘to the glory of God the Father’ we probably have one of the earliest Christian hymns.

Dw i’n wedi dweud o'r blaen fy mod yn gefnogwr o'r Apostol Paul a'i ysgrifau. Mewn bywyd blaenorol, dw i’n wedi wrth fy modd yn dysgu ei lythyrau at fy myfyriwr ac yn eu hannog i edrych arno ac y tu ôl i'w ysgrifau. Nid ydym byth yn rhoi'r gorau i feddwl yn wir ein bod yn darllen gohebiaeth rhywun arall yn uchel.

Mae llythuyr Paul i'r eglwys yn Philippi yn llawenydd. Er bod Paul yn ysgrifennu o'r carchar yn Rhufain, mae'r llythyr yn dipyn o lawenydd.

Mae'r rhan o'r llythyr yr ydym wedi'i glywed yn darllen o gân Gristnogol gynnar. O'r geiriau 'Crist Iesu' i 'i ogoniant Duw y Tad' mae'n debyg bod gennym un o'r emyn Gristnogol cynharaf.

The setting of the song in Philippians is one where Paul is encouraging the early Christians to be Christ-like? For Paul, part of being Christ-like was to be in agreement with each other. We know from Paul’s other letters, agreement was not easy. There were many things that divided the early Christians, not least some were Jewish and some were Gentile. The earliest church was also bi-lingual. Yet Paul urges, pleads with them to agree: yna gwnewch fi'n wirioneddol hapus drwy rannu'r un agwedd meddwl, dangos cariad at eich gilydd, a bod yn un o ran ysbryd a phwrpas.

He then paints why he thinks they should put each other first, by reminding them from the hymn that perhaps they knew so well.

The hymn describes how Jesus became human: not demanding divine status, as he could have done. Some of Paul’s hearers would have been slaves. They knew what it meant to have no rights. Jesus chose not to exercise his.

The hymn continues not only does Jesus become human, but Jesus becomes a servant. The more accurate translation would be slave. New Testament theologians have often seen in this a reference to the fact that Jesus washed his friends’ feet during his last meal with them. Certainly washing his friends’ feet was the task of the slave not the master.

Arguments would be far easily settled in life if we followed the example of Jesus.

Mae gosod y gân yn Philippians yn un lle mae Paul yn annog Cristnogion cynnar i fod yn fel Crist? Ar gyfer Paul, roedd rhan o fod yn Grist-hoff i fod yn gytûn â'i gilydd. Gwyddom o lythyrau eraill Paul, nid oedd cytundeb yn hawdd. Roedd yna lawer o bethau a oedd yn gwahanu’r Cristnogion cynnar, roedd rhai yn Iddewig, a rhai eraill yn Gentiles. Roedd yr eglwys cynnar hefyd yn ddwyieithog. Eto mae Paul yn annog, yn pledio iddynt gytuno: yna gwnewch fi'n wirioneddol hapus trwy rannu'r un agwedd meddwl, dangos cariad at eich gilydd, a bod yn un o ran ysbryd a phwrpas.

Yna mae'n peintio pam ei fod yn meddwl y dylent roi ei gilydd yn gyntaf, trwy eu hatgoffa o'r emyn y gallent eu hadnabod mor dda.

Mae'r emyn yn disgrifio sut y daeth Iesu yn ddynol: nid oedd yn gofyn am statws dwyfol, fel y gallai fod wedi'i wneud. Byddai rhai o gynulleidfa Paul wedi bod yn gaethweision. Roeddent yn gwybod beth oedd yn golygu peidio â chael unrhyw hawliau. Dewisodd Iesu beidio â'i ymarfer.

Mae'r emyn yn parhau nid yn unig y mae Iesu yn dod yn ddynol, ond mae Iesu'n dod yn was. Y cyfieithiad mwy cywir fyddai caethweision. Yn aml mae diwinyddion y Testament Newydd wedi gweld yn y cyfeiriad hwn at y ffaith fod Iesu yn golchi traed ei ffrindiau yn ystod ei fwyd olaf gyda nhw. Yn sicr, golchi ei draed oedd dasg y caethwas nid y meistr.

Byddai dadleuon yn llawer hawdd eu setlo mewn bywyd pe baem yn dilyn enghraifft Iesu.

Paul reminds the early Christians that Jesus did not only become a slave, he died on the cross. There was a scandal about the cross that we have forgotten. The Messiah was not supposed to die. This was not how the story was to end. The story of what should happen is re-written in the life, death and resurrection of Jesus Christ.

Paul writes, hyd yn oed i farw – ie, drwy gael ei ddienyddio ar y groes. Whenever I hear or read those word, I hear the song ‘The Servant King’ by the hymn writer, Graham Kendrick. It contains the sentence ‘hands that flung stars into space to cruel nails surrendered’.

The hymn moves on, and so must we. God raises Jesus from the dead. Not only that. God also exalts Jesus. Not only that. God exalts Jesus over and above all things. I think my Welsh sounds a bit clumsy here. If it does, good. Paul’s Greek was clumsy. He was perhaps too excited to express what he wanted too clearly.

Although, my Welsh vocabulary expands each week. I often find myself unable to express what I want to say because I do not have the words. I imagine that is frustrating for you, although I hope you sympathise with me as you listen. I am trying to learn more each week.

That is the point of our faith. Words cannot contain it. It has to be lived out, which is why Paul encourages the Philippians to be more like Christ.

May we have the courage to be more like Jesus too. Amen.

Mae Paul yn atgoffa'r Cristnogion cynnar nad oedd Iesu yn dod yn gaethweision yn unig, bu farw ar y groes. Roedd yna sgandal am y groes yr ydym wedi'i anghofio. Nid oedd y Meseia i fod i farw. Nid dyna sut oedd y stori i fod i orffen. Mae hanes yr hyn ddylai ddigwydd yn cael ei ailysgrifennu ym mywyd, marwolaeth ac atgyfodiad Iesu Grist.

Mae Paul yn ysgrifennu, hyd yn oed i farw - hynny yw, trwy gael ei ddinistrio ar y groes. Pryd bynnag yr wyf yn clywed neu yn darllen y gair hynny, rwy'n clywed y gân 'The Servant King' gan yr awdur emynau, Graham Kendrick. Mae'n cynnwys y frawddeg 'dwylo'r sêr sy'n troi i'r gofod i hoelion creulon ildio'.

Mae'r emyn yn symud ymlaen, ac felly rhaid inni. Mae Duw yn codi Iesu oddi wrth y meirw. Nid yn unig hynny. Mae Duw hefyd yn ysgogi Iesu. Nid yn unig hynny. Mae Duw yn tynnu sylw at Iesu yn fwy na dim byd. Rwy'n credu bod fy nghymraeg yn swnio'n rhyfedd yma. Os yw'n gwneud, iawn. Roedd Paul Groeg yn anystwyth. Efallai ei fod yn rhy gyffrous i fynegi yr hyn yr oedd am ei eisiau yn rhy glir.

Er hynny, mae fy eirfa Gymreig yn ehangu bob wythnos. Yn aml, canfyddaf fy hun yn methu â mynegi yr hyn yr wyf am ei ddweud oherwydd nad oes gennyf y geiriau. Rwy'n dychmygu bod hynny'n rhwystredig i chi, er fy mod yn gobeithio eich bod yn cydymdeimlo â mi wrth i chi wrando. Rwy'n ceisio dysgu mwy bob wythnos.

Dyna yw pwynt ein ffydd. Ni all geiriau ei gynnwys. Mae'n rhaid ei fyw allan, a dyna pam mae Paul yn annog y Philipiaid i fod yn fwy tebyg i Grist.

Efallai bod gennym ni'r dewrder i fod yn fwy tebyg i Iesu hefyd. Amen.